چگونه اعتماد به نفس کودکان را تقویت کنیم ؟

مژگان نیکنام روانشناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد گفت: زمانی که کودک به سنین دو تا سه سالگی می‌رسد، وابستگی به مادر را کاهش داده و استقلال در زندگی را آغاز می‌کند و می‌خواهد اعلام موجودیت کند که این آغاز بسیار مهم است.

او اظهار کرد: در دوران ۳ تا ۵ سالگی، پایه‌های هویت کودکان شکل می‌گیرد که رشد اعتماد به نفس آن‌ها برای تصمیم گیری‌ در آینده و بزرگسالی به این دوران بستگی دارد.

نیکنام افزود: معمولا کودکان ۳ تا ۵ ساله، نسبت به پذیرش حرف‌های پدر و مادر مقاوم می‌شوند و دوست دارند انجام کار‌ها را خودشان بر عهده بگیرند. برخی اوقات والدین این رفتار را پرخاشگری و لجبازی تلقی کرده و با آن‌ها برخورد منفی می‌کنند؛ در حالی که کودک با این کار‌ها می‌خواهد اعلام استقلال کرده و هویت خود را پیدا کند.

این روانشناس در ادامه گفت: اگر اجازه انجام کار‌ها را به کودک نداده و او را مدام نهی یا تنبیه کنیم، به اعتماد به نفس او ضربه خواهیم زد. وقتی در انجام کار‌ها به او کمک کرده و نمی‌گذاریم کار‌های فردی را تا حدی خودش انجام دهد، جلوی استقلال او را گرفته و اعتماد به نفسش را کاهش می‌دهیم. والدین باید نقش کمک کننده و حمایتگر را در کار‌های کودک داشته باشند و اجازه فعالیت، انتخاب و تصمیم گیری را به خود کودک، برای شکل گیری اعتماد به نفس او در آینده بدهند.

او افزود: دوره دبستان نیز نقش مهمی در شکل گیری اعتماد به نفس کودک دارد. این دوران، دوره آموزش، جامعه پذیری و انضباط اجتماعی است. در این مرحله ممکن است کودکان در تعامل با همسالان خود دچار مشکلاتی شوند. والدین باید با اصول تربیتی صحیح و مداخله غیر مستقیم برای حل مشکل تلاش کنند. در نتیجه کودکان یاد می‌گیرند که چه کار‌هایی را در چه زمانی انجام داده و چگونه باید خودشان تصمیم بگیرند.

نیکنام تاکید کرد: اگر ما به جای کودک تصمیم بگیریم و به او حق انتخاب ندهیم، اعتماد به نفس او در انجام کار‌ها و تصمیم گیری‌ها را از بین می‌بریم. اگر فرزندمان با دوستانش مشکلی داشت، باید او را راهنمایی کنیم تا مشکل را حل کند، اما در نهایت باید به خود او اجازه تصمیم گیری دهیم. در این زمان نیز ما باید نقش هدایت گر را برای کودک داشته باشیم، نه تصمیم گیرنده.

او افزود: اگر اعتماد به نفس کودک در این مرحله به درستی شکل نگیرد، در دوران نوجوانی که به استقلال بیشتری رسیده و باید بسیاری از کار‌ها را به تنهایی انجام دهد، دچار سرشکستگی‌ها و ناتوانی در تصمیم گیری شده و در انتخاب‌های بزرگ و مهم زندگی مانند انتخاب رشته تحصیلی و در بزرگسالی در مراحل انتخاب شغل و ازدواج، نمی‌تواند به خوبی تصمیم گرفته و در ادامه راه زندگی با شکست و ناکامی مواجه می‌شود.

نیکنام در پایان اظهار کرد: شکل گیری اعتماد به نفس کودک در ایجاد مهارت نه گفتن برای طی کردن مسیر درست در زندگی آتی و پیشگیری از ایجاد ناکامی‌ها و جلوگیری از تعاملات با افراد پر خطر که ممکن است منجر به ایجاد تصمیمات نامناسب و کجروی شود، اهمیت زیادی دارد.