کمک های روانشناختی به کودکان و نوجوانان در بحران کرونا

لزوم صحبت با کودکان در باره کرونا

کودکان هر چند کم سال باشند، احساس می کنند شرایط عادی نیست: مهد کودک نمی روند، مثل همیشه به مهمانی های خانوادگی نمی روند ، نمی توانند آزادانه با سایرکودکان بازی کنند، نمی توانند به محوطه یا حیاط منزل رفته با کودکان بازی کنند و مواردی مثل اینها. آنهابه تدریج با شنیدن اخبار و فیلم های خبری متوجه دشواری شرایط، میزان تلفات مربوط به کرونا و خطرات آن می شوند. هر قدر سن کودک کمتر باشد، شناخت شرایط و دوری کودک از فشار های روانی بیشتر باید مورد نظر و دقت قرار گیرد. برای کودکان بزرگتر، می توان مسایل و خطر کرونا را توضیح بیشتری داد. در مورد کودکان کم سال تر-حدودی زیر 5 سال- می توان  ساختار و عملکرد ویروس، مشکلات مربوط به آن و محافظت از خود در قبال آلودگی های مربوط به ویروس را با اصطلاحاتی که در  حد فهم کودک باشد و او را دچار ترس نکند، به او بیان کرد.

چنانچه کودکان، به ویژه کودکان کم سن شامل پیش دبستان و آغاز دبستان، به نحو مناسب و توجیه شده ای در جریان مسایل قرار نگیرد، ممکن است دچار حالات منفی مثل موارد ذیل گردد:

 احساس غمگینی، مشکلات خواب، شکایت های بدنی، مشکلات تحصیلی، برگشت به مراحل اولیه رشد، اضطراب و ترس از دست دادن والدین یا نزدیکان.

عواقب نگرانی یا آسودگی بیش از حد والدین

در محافظت و مراقبت از کودک و خانواده ممکن است والدین دچار افراط و تفریط شوند و دو حالت زیر باید کنترل شود.

1- والدینی که از ویروس کرونا ترس زیاد و مراقبت زیادی در قبال آن دارند. این والدین فرزندان شان را می ترسانند و کودکان را خیلی محدود می کنند. بزرگسالانی که دچار اختلال وسواس، خودبیمارانگاری، اضطراب، یا برخی بیماری های دیگر روانی هستند، بیشتر این رویه را دارند. این دسته از والدین باید در نظر داشته باشند بیماری روانی آنها در قضاوتشان در باره مسایل مربوط به پیشگیری از بیماری کرونا، مراقبت از خود، خانواده و فرزندان تداخل کرده و این افراد سختی و فشار زیادی به خود و افراد خانواده وارد می سازند. این دسته از والدین باید در نظر داشته باشند، کودکان هر قدر سن کمتری داشته باشند، بیشتر در برابر فشار های روانی مربوط به کرونا آسیب پذیرتر هستند. بسیار مهم است که اطلاعات مربوط به کرونا در حدی به کودکان ارایه شود که کودکان دچار اضظراب و احساسات منفی نشوند.

2- والدینی که بیش از حد سهل گیر و راحت هستند ممکن است افراد خانواده و کودکان را در قبال ویروس کرونا مخافظت نکرده و آنها آلوده به ویروس کرونا شوند. در برخی از والدین که دچار افسردگی هستند و در برخی اختلالات شخصیتی این حالت دیده می شود. این دسته از والدین باید نقطه ضعف خود را بدانند و در نظر بگیرند برای جلوگیری از آلودگی به ویروس ، اندکی نگرانی و آموزش به کودکان ضروری است.

دقت در حالت های روانشناختی کودکان

رسیدگی به هنگام به واکنش های روانی افـــــراد به ویژه  کودکان و نوجــــــوان در بلایا، از سوی والدین اهمیت دارد. اگر فوتی در خانواده صورت گیرد باید کودکان و نوجوانان از آن آگاه  و در گیر عذاداری شوند . به همین دلیل پرداختن به واکنش های روانی بازماندگان با هدف کاهش واکنش ها و هیجان های شدید و جلوگیری از بروز عـوارضی که منجر به افت کیفیت زندگی و کاهش کارایی افــــــــراد می شود، از مهم ترین فعالیت های والدین است.

نکات کلیدی در ارتباط با کودکان و ویروس کرونا

– با زبان ساده با او صحبت کنید و مسایل مربوط به ویروس را به او توضیح دهید. موقعیت های خطرناک برای انتقال ویروس را برای او شرح دهید.

– چک کنید چه برداشتی از حرف های شما و اخبار بیماری دارد. آیا ترسیده است یا مساله را دست کم گرفته است؟  در صورت نفهمیدن موضوع توسط کودک، توضیح دوباره و راحت تر بدهید. با علاقه به صحبت های کودک گوش دهید و صحبت های او را قطع نکنید و وقت کافی بگذارید.

-والدین باید روحیه و شرایط روانی خود را در سطحی مناسب نگه دارند، وگرنه اضطراب آنها به کودکان ونوجوانان منتقل شده، شرایط دشوارتری ایجاد می شود.

– حتا در صورتی که خودتان ترس از ویروس و از مسایل مربوط به آن اضطراب دارید، آن را پنهان کنید. در این حالت سعی کنید به کودکان و نوجوانان آرامش دهید.

– اگر از شبکه های ماهواره ای استفاده می کنید که مسایل مربوط به کرونا در ایران را به صورتی اغراق آمیز مطرح می کنند، زمانی که کودکان ونوجوانان حضور دارند، این برنامه های ماهواره ای را تماشا نکنید.

– اطلاعات مربوط به مبتلا شدن دوستان و بستگان یا مرگ آنها  را حساب شده و تدریجی به آنها  بدهــید. به طور مصلحتی حقیقت را از کودکان و نوجوانانی که  بازماندگان بیمار هستند، پنهان نکنید و به آنان دروغ نگویید . بنابـــراین واقعیت را به تدریج و حتی الامکان در حضور جمع و حمایت بستگان با آنان در میان بگذارید .

– از اعتقادات دینی و مذهبی برای آرامش بخشیدن به کودکان کمک بگیرید. تلاوت قرآن می تواند به والدین و فرزندان آرامش لازم را بدهد.

– در صورت وقوع اختلاف و درگیری با همسر، از بحث و جدل نزد فرزندان  خودداری کنید.

– در صورت ظهور علایم منفی در کودکان حتماً از تیم متخصص حمایت های روانی، شامل روان پزشک، روان شناس و مددکار کمک بگیرید.

– از نظر فیزیکی کودک را بیشتر بغل کرده،  او را مورد نوازش و ماساژ قرار دهید.

– امکانات بازی و ســـــــــــرگـــــــــــرمی برای کودک فراهم کنید و سعی کنید او را شاد نگه دارید.

– کودکان را با بازی و تشویق به تحرک و فعالیت های ورزشی خانگی مشغول کنید.

کلام آخر این که والدین بهترین افرادی هستند که می توانند در فرزندانشان ایجاد آرامش و نشاط در این شرایط دشوار بنمایند. برای والدین در این امر خطیر آرزوی موفقیت داریم.