برترین انیمیشن های جهان – رتتویی (Ratatouille)
عنوان اصلی: Ratatouille
سال تولید: ۲۰۰۷
کارگردان: برد بیرد
امتیاز متاکریتیک: ۹۶ از ۱۰۰
برخلاف «وال ای» یا «کمپانی هیولاها» یا «داستان اسباببازی» اینبار اسم انیمیشن محصول پیکسار ربطی به قهرمانش ندارد بلکه اشاره به محصولی است که قهرمان تولید میکند. همین اولین تفاوت انیمیشن «رتتویی» با بقیه کارهای پیکسار است. اینجا قهرمان به اندازه بقیه انیمیشنها تاثیرگذار نیست بلکه مجموعهای از وقایع و داستانکها و شخصیتهاست که به شکلگیری «رتتویی» منجر میشود.
«رتتویی» غذایی فرانسوی که با بادمجان و سبزیجات تهیه میشود و رمی، موش سرآشپز، چنان دستور پخت و ذائقهی فوقالعادهای برای طبخ این غذا دارد که او را از یک موش سادهی خیابانی به مقام یک سرآشپز میرساند. فرمول قصه فرق چندانی با بقیه انیمیشنهای پیکسار ندارد: این که مهم نیست در چه جایگاهی قرار داری کافی است همه سعی و تلاشت را به کار گیری و از مغزت و ایدههای جدید استفاده کنی تا از دیگران متمایز شوی و به جایی برسی که استحقاقش را داری.
فرقش با بقیهی انیمیشنها در لوکیشنی است که ماجرا اتفاق میافتد. نه یک شهر فانتزی و نه کرهی زمین بعد از آخرالزمان. این جا پاریس است. و این لوکیشن پاریس تاثیرش را در قصه میگذارد. شهری که به دو چیز معروف است: فضای رومانتیک و غذاهای خوشمزهاش. دومی که اصلا بستر اصلی انیمیشن است و آن فضای رومانتیک نه فقط بین لینگویینی و کولت که در تمام طول انیمیشن بین رمی و آشپزی و حتی آنتوان ایگوی منتقد و غذاها در جریان است.
کل انیمیشن «رتتویی» شبیه یک رومانس درجه است که مقدار زیادی شوخطبعی هم با آن مخلوط شده. رمی از همان ابتدا با یک موهبت از بقیه همنوعانش متمایز شده: او فرق بین آشغال و غیرآشغال را میداند. تعمیمش که بدهید این یکجور هنر است. هنر درک و دریافت زیبایی و تمیز دادن آن از چیزهای تقلبی. همین میتواند پیوند میان رمی و ایگو باشد.
هر دویشان جزو جذابترین کاراکترهای انیمیشنهای پیکساری هستند. چه کسی میتواند در برابر موشی که میخواهد از مقام خودش بالاتر برود و بامزه است و پشتکار دارد و در عین حال یکجور حس وفاداری به خانوادهاش و جایی که از آن آمده در او وجود دارد، مقاومت کند؟ در مقابل منتقد سختگیری که بنظر میرسد بیشتر از هر کس دیگری قدر هنر موش سرآشپز را میداند. ایگو کنار رمی تنها کسی است که فرق یک غذای خوب تقلبی با یک غذای خوب اصیل را میفهمد. آن سکانس شاهکار چشیدن دستپخت رمی و سفرش به خاطرات کودکی، لحظهای است که دو کاراکتر جذابمان را به هم وصل میکند. نشانهای بر اینکه رمی و ایگو هر دو از یک موهبت برخوردارند فقط یکی به واسطه هوش و هنرش تبدیل به شخصیتی شیرین و مهربان شده و دیگری بخاطر تفاوتش با دیگران تلخ و منزوی گشته است.
برد بیرد(از مغزهای متفکر پیکسار) و جان پینکاوا (که این اثر تنها انیمیشن سینمایی بلندش در مقام کارگردان است)، خالقان «رتتویی» با فراست توانستهاند روی مرز میان انیمیشنی محبوب برای کودکان و یک فیلم سینمایی با مفاهیم بزرگسالانه حرکت کنند. سکانسهای اسلپاستیک داخل آشپزخانه و لینگویینی دست و پا چلفتی مخاطبان کم سن و سال فیلم را سر شوق میآورد و درک ایگوی عبوس و تفاوت او با بدمن واقعی قصه که صاحب رستوران است، برای بزرگترها جالب و جذاب خواهد بود.
کمدی، تخیل و درنهایت انساندوستی (با این فرض که رمی موشه مجازی از آدمهایی است که در سطوح پایین جامعه قرار دارند و دیگران آنها را در حدی نمیبینند که بتوانند از جایی که هستند خودشان را بالا بکشند) عنصرهای اصلی انیمیشن «رتتویی» هستند که با چنان ظرافتی در فیلمنامه ساخته و پرداخته شدهاند که همهشان تبدیل به برگ برندههای این انیمیشن میشوند.